Misja katechisty w parafii, diecezji

NASZA POSŁUGA

Misja katechisty w parafii, diecezji

Katechista jest bezpośrednim współpracownikiem księdza proboszcza i wykonuje swoją posługę pod jego zwierzchnictwem i w ścisłej współpracy z nim.

Misją świeckiego katechisty w parafii jest zaangażowanie się w dzieło ewangelizacyjne dorosłych, ze zwróceniem szczególnej uwagi na osoby uczestniczące w procesie duszpasterskiego przygotowania do przyjęcia sakramentów świętych. Katechista prowadzi:

Katechumenat

przygotowanie osób dorosłych do sakramentów inicjacji chrześcijańskiej (Chrzest, Bierzmowanie, Eucharystia)

Chrzest

katechezy kerygmatyczne dla rodziców i rodziców chrzestnych w ramach przygotowania do sakramentu chrztu ich dzieci

I Komunia Święta

katechezy dla rodziców dzieci przygotowujących się do I Komunii Świętej, prowadzone w małych grupach w ramach programu "Nauczycielu dobry"

Bierzmowanie

zajęcia (w małych grupach) dla młodzieży przygotowującej się do przyjęcia sakramentu bierzmowania oraz dla ich rodziców

Rekolekcje ewangelizacyjne

katechezy kerygmatyczne w ramach rekolekcji ewangelizacyjnych dla wspólnot i parafii

Pośród wielu posług w Kościele, sprawowanych przez wiernych świeckich, jest posługa katechisty, którą papież Franciszek ustanowił 11 maja 2021 roku w wydanym w formie motu proprio liście apostolskim Antiquum ministerium. Papież podkreślił: „Posługa ta jest stałą służbą na rzecz Kościoła lokalnego, według potrzeb duszpasterskich rozeznanych przez ordynariusza miejsca […]” (nr 8).

Posługa katechisty wpisuje się również w postulaty Synodu o Synodalności, w których podkreślono konieczność ściślejszej współpracę pomiędzy duchownymi i wiernymi świeckimi w dziele ewangelizacyjnym Kościoła. Wprowadzenie posługi katechisty może w istotny sposób przyczynić się do ożywienia i ubogacenia życia wspólnoty parafialnej w wymiarze ewangelizacyjnym, który obejmuje także świadomy i czynny udział w liturgii. Biorąc pod uwagę wszystkie wyzwania stojące przed Kościołem w Polsce i myśląc przyszłościowo, powinniśmy budzić i ożywiać olbrzyma, którym są wierni świeccy w Kościele, szczególnie na poziomie parafii.

Potrzeba posługi Katechisty

Angażuje się w inne działania ewangelizacyjne dla dorosłych, którzy wyrażą chęć dalszej formacji i uczestnictwa w systematycznych spotkaniach parafialnych;

Prowadzi ewangelizację poprzez współczesne środki społecznego przekazu, dociera do młodzieży, która zrezygnowała z nauki religii, szuka kontaktu z osobami, które odeszły od Kościoła i angażuje się w głoszenie Ewangelii na współczesnych areopagach świata.

Kandydaci na Katechistów parafialnych

Kandydaci na katechistów parafialnych

Zgodnie z dyrektywami papieża Franciszka od katechistów „wymaga się, aby były to osoby wiernie współpracujące z prezbiterami, dyspozycyjne do wykonywania posługi i inspirowane przez prawdziwy zapał apostolski” (nr 8).

– Posługa katechisty może być sprawowana przez kobiety i mężczyzn, którzy są osobami dorosłymi, ochrzczonymi i bierzmowanymi, rekomendowanymi przez swoich księży proboszczów.

– Kandydat na katechistę powinien odznaczać się: wzorowym życiem moralnym, apostolskim oddaniem, bezinteresownością, szczerą i zdrową pobożnością, gorliwym życiem sakramentalnym. Kandydat powinien także wyróżniać się umiłowaniem Pisma Świętego i Eucharystii oraz duchem posłuszeństwa Kościołowi. Powinien cieszyć się dobrą opinią i akceptacją wspólnoty parafialnej, do której należy i w której będzie wypełniać powierzone mu zadania.

– Kandydaci do tej posługi w sposób naturalny mogą się wywodzić spośród osób, które są już we wspólnotach, prowadzą rekolekcje ewangelizacyjne, są zaangażowane jako animatorzy w pracę z młodzieżą przygotowującą się do sakramentu bierzmowania, przynależą do wspólnot, grup modlitewnych, stowarzyszeń, bractw. Mogą to być liderzy i animatorzy wspólnot, a także ich członkowie. Ponadto katechistami mogą być nadzwyczajni szafarze Komunii Świętej, byli czy obecni lektorzy, osoby zaangażowane w wolontariat, także misyjny.

– Konieczne jest rozeznanie, jakie są najpilniejsze potrzeby parafii w zakresie ewangelizacji, a obejmujące: formację, celebrację liturgii, posługę miłości miłosiernej. Ksiądz proboszcz, odpowiednio do tych potrzeb i po konsultacji z parafialną radą duszpasterską, zgłasza kandydatów do posługi.

Formacja podstawowa i stała

– formacja trwa dwa lata

– przygotowanie do pełnienia posługi odbywa się w trzech wymiarach:

1) zajęcia na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, ul. Dewajtis 5,

2) zajęcia praktyczne w parafiach,

3) indywidualna praca każdego z kandydatów.

– Kandydaci na katechistów po zakończeniu formacji otrzymują dyplom ukończenia Kursu dla Katechistów Parafialnych, który uprawnia do ubiegania się o misję kanoniczną do głoszenia katechez w różnych parafiach.

Po ukończeniu formacji podstawowej rozpoczyna się stała formacja katechisty, która obejmuje udział w specjalnych rekolekcjach oraz w cyklicznych spotkaniach.

ks. prof. UKSW dr hab. Tomasz Wielebski, Kierownik Katedry Prakseologii Pastoralnej i Organizacji Duszpasterstwa - Wydział Teologiczny Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie.

Nauczycielu Dobry

Program przygotowania dzieci do I Komunii Świętej przy udziale ich rodziców

III. Katechezy w małych grupach prowadzone przez świeckich katechistów.

Najistotniejszym elementem nowej metody duszpasterskiej są katechezy prowadzone przez świeckich dla rodziców dzieci komunijnych. Inspiracją dla tych spotkań są kręgi Kościoła Domowego - małżeńskiej i rodzinnej gałęzi ruchu Światło-Życie.

Mała grupa, to rodzice od sześciorga do ośmiorga dzieci. Jeśli w spotkaniu uczestniczy matka i ojciec, uczestników spotkania może być nawet szesnastu + świecki katechista prowadzący. Rzadko na spotkania przychodzą jednocześnie oboje rodzice, ale zachęcamy, by tak było albo by przynajmniej uczestniczyli w tych katechezach na zmianę. Dzięki gorliwej postawie katechistów dla rodziców, którzy z różnych powodów nie mogą uczestniczyć w terminie ustalonym, jest organizowana dodatkowa katecheza indywidualna. Spotkania odbywają się raz w miesiącu od września do kwietnia/maja - w sumie osiem katechez.

II. Katechezy dla rodziców głoszone przez księdza i katecheza przez liturgię

Rodzice są zobowiązani do udziału w sześciu katechezach prowadzonych przez księdza. Mają one charakter ewangelizacyjny i formacyjny. Błędem jest zakładanie żywej wiary i odpowiedniego poziomu formacji religijnej rodziców. Lepiej nieco „zaniżyć" poziom katechez niż mówić „ponad głowami”.

Proponujemy do omówienia następujące tematy:

• Co to znaczy przyjąć Chrystusa? Zbawienie w Chrystusie.

• Chrystus zbawia nas w Kościele przez sakramenty święte.

• Sumienie głosem Boga w naszym wnętrzu.

• Nawrócenie to odrzucenie grzechu.

• Sakrament pokuty darem Chrystusa miłosiernego.

• Eucharystia szczytem miłości Boga do nas.

każdej z tych katechez następują celebracje - katecheza mistagogiczna przez liturgię. Są to Msze Święte wzbogacone elementem katechetycznym objaśnianym w homilii dla dzieci. Po pierwszej - poświęcenie i wręczenie dzieciom krzyżyka, po drugiej - poświęcenie komunijnych książeczek do nabożeństwa, po trzeciej - poświęcenie różańców i medalików, po czwartej - odnowienie przyrzeczeń chrztu świętego, poświęcenie i nałożenie dzieciom alb komunijnych. Po piątej nie ma Eucharystii, tylko pierwsza spowiedź poprzedzona krótkim nabożeństwem pokutnym. Dopełnieniem szóstej katechezy jest uroczystość komunijna i ,,biały tydzień".

Zaleca się, aby katecheza dla rodziców odbywała się zwykle w środku tygodnia, a celebracja liturgiczna w sobotę po południu - formularz z Mszy Świętej niedzielnej.

rodziców odbywała się zwykle w środku tygodnia, a celebracja liturgiczna w sobotę po południu - formularz z Mszy Świętej niedzielnej.

PRZEBIEG PRZYGOTWANIA DZIECI

DO I KOMUNNI ŚWIĘTEJ

Przygotowywanie dzieci do Pierwszej Komunii Świętej rozpoczynamy od katechezy obejmującej przede wszystkim rodziców, którym uświadamiamy, jak ważne jest ich zaangażowanie w formację religijną ich własnych dzieci – tak zwaną katechezę domową. Ta metoda odchodzi od zwyczajów praktykowanych przez dziesiątki lat, zwłaszcza od czasu wprowadzenia katechezy do szkół (Austria, 1803 rok), jednak ma ona długą historię, bo sięga sposobu głoszenia Ewangelii przez Chrystusa i później przez wiele wieków chrześcijaństwa.

I. Rozmowa indywidualna rodziców z kapłanem

Przygotowanie rodziców i ich dzieci do Pierwszej Komunii Świętej rozpoczyna się we wrześniu, a kończy uroczystością w maju lub czerwcu. Rozpoczynając przygotowanie, rodzice we wskazanym terminie, przychodzą z dzieckiem na indywidualną rozmowę z księdzem. Jednym z jej owoców jest ośmielenie dziecka do księdza, co owocuje większą otwartością przy pierwszej spowiedzi świętej, jednak głównymi adresatami tej rozmowy są rodzice. Chodzi o wyczulenie ich na osobistą odpowiedzialność w przekazie wiary przez własny przykład i katechezę wobec swojego dziecka. Jest to okazja, by jeszcze raz rodzicom w obecności dziecka powiedzieć, że to oni są w pierwszym rzędzie odpowiedzialni za przygotowanie do Pierwszej Komunii Świętej.

Na zakończenie przygotowania, przed terminem Pierwszej Komunii Świętej, następuje drugie indywidualne spotkanie z rodzicami z ich dziećmi. Ma ono na celu podzielenie się owocami przygotowania oraz sprawdzenie poziomu przygotowania dziecka do Pierwszej Komunii Świętej. Spotkanie powinno przebiegać w przyjaznej atmosferze, zachęcającej rodziców wraz z dzieckiem, do aktywniejszej formy uczestnictwa w życiu parafii. Wskazane jest zaproponować różne formy uczestnictwa w życiu parafii, w celu kontynuacji zdrowego wychowania religijnego dziecka przy udziale rodziców.

Przebieg spotkania

Pilnujemy, by spotkanie zamknęło się w godzinie zegarowej. Termin jest wcześniej ustalony przez katechistę, najczęściej w godzinach wieczornych. Po przywitaniu rozpoczyna je zapalenie świecy i odmówienie sekwencji do Ducha Świętego. Czytamy i komentujemy krótki fragment Ewangelii. Następnie rodzice dzielą się owocami swojej pracy z dziećmi z minionego miesiąca. Dalej jest katecheza tematyczna prowadzona przez katechistę oraz wskazanie konkretnych zadań i sposobów pracy rodziców z własnym dzieckiem. Spotkanie kończy odmówienie dziesiątki różańca. Zachęcamy rodziców, by wypowiedzieli intencje, w których ma być ta modlitwa. Zwykle od trzeciego spotkania rodzice podają ich wiele, czasem nawet bardzo osobistych. Doświadczenie pokazuje, że zdecydowana większość rodziców, nawet takich, którzy żyją bez sakramentu małżeństwa albo są zobojętniali religijnie, szczerze przejmuje się katechezami i podejmuje pracę ze swoim dzieckiem.

Dlaczego świeccy katechiści?

Bo tak chce Duch Święty. Świeccy mają być ewangelizatorami. Są dla wielu bardziej przekonujący niż księża - mają rodziny, własne doświadczenia z wychowywaniem dzieci. Ciągle podświadomie lub świadomie pokutuje u wielu przekonanie: Ksiądz tak mówi, bo nie może inaczej. Ksiądz nie ma dzieci, nie powinien się wypowiadać o wychowaniu. Ksiądz nie zna trudu codziennego życia związanego z pracą zawodową. Te ,,argumenty" odpadają przy katechezie prowadzonej przez świeckich.

Dlaczego mała grupa?

Niewielka liczba uczestników pozwala na wzajemne otwarcie, na wyjście z anonimowości. Choć w czasie pierwszych spotkań ich uczestnicy na ogół są zamknięci, w czasie kolejnych otwierają się i zaczynają dzielić się owocami swojej pracy, przez co wzajemnie się mobilizują. Spotkania odbywają się w domach katechistów lub w kameralnych salach domu parafialnego czy probostwa. Unikamy „typowych" salek katechetycznych. Chcemy stworzyć atmosferę domową, zasiąść przy jednym stole, stworzyć krąg.

DUCH WIEJE TAM GDZIE CHCE

Wypowiedzi rodziców

Obrazem wartości tych katechez mogą być wyniki anonimowej ankiety, którą rodzice wypełniają po ósmym spotkaniu. Pokazują, jak słuszna i godna polecenia jest nowa metoda duszpasterska. Oto niektóre z nich:

Owoce nowej metody

Trudno zmierzyć owoce pracy duszpasterskiej. Jest ona oddziaływaniem przede wszystkim wewnętrznym, na dusze. Wszelkie statystyki i wykresy są tu mało użyteczne. Owoce wysiłku duszpasterskiego ujawnią się w pełni w przyszłym życiu. Jednak obserwujemy u rodziców, którzy uczestniczą w tak prowadzonych katechezach, szczere przejęcie się zadaniem, jakim jest przygotowanie ich dziecka do Komunii Świętej. Częściej i lepiej uczestniczą w niedzielnych Mszach Świętych. Ci rodzice, którzy przed kilku laty przygotowywali tak swoje dzieci do Pierwszej Komunii Świętej, chętnie podejmują podobną formę katechetyczną przed bierzmowaniem.

"Po kilkunastu latach przerwy w posłudze jako ministranta, znowu służę przy ołtarzu. Dzięki temu przygotowaniu, bardzo zbliżyłem się do Pana Boga."

"Mam już dwóch synów, którzy wcześniej przystępowali do Pierwszej Komunii Świętej i byli przygotowywani metodą tradycyjną. Po tegorocznym przygotowaniu trzeciego syna nową metodą, stwierdzam, że gdybym miała przygotowywać kolejne dziecko do Pierwszej Komunii Świętej, to tylko tą nową metodą"

"To chyba pierwszy raz w mojej posłudze kapłańskiej, doświadczyłem tak wielkiego zdyscyplinowania rodziców przy przygotowaniu do Pierwszej Komunii Świętej (wypowiedź jednego z proboszczów). Uznaję to, że jest to owoc tego rodzaju przygotowania do Pierwszej Komunii Świętej"

"Po zalecanym podczas katechezy ćwiczeniu z rachunku sumienia, który przeprowadziłam w ramach ćwiczenia domowego z moim dzieckiem, pierwszy raz od dwóch lat przystąpiłam do Spowiedzi"

"Jak dotąd nigdy w moim życiu, aż tyle nie dowiedziałam się o Panu Bogu, co podczas tych ketechez"

Opracowano na podstawie Zeszytu formacyjnego „Nauczycielu dobry” wydanego przez wydawnictwo św. Wojciecha w Poznaniu.

Świadectwa rodziców i kapłana, z parafii diecezji warszawsko-praskiej i archidiecezji warszawskiej, w których prowadzone były przygotowania do Pierwszej Komunii Świętej.

Czy to jest możliwe?

Doświadczamy wielkiego błogosławieństwa Bożego w tym dziele. Może się ono na początku wydawać nierealne, niemożliwe do przeprowadzenia. Kilkuletnie doświadczenie w parafiach diecezji warszawsko-praskiej i archidiecezji warszawskiej, pokazuje, że można taki program zorganizować i przeprowadzić.